Lê Minh Nguyên
Người dân ở Donetsk đã phải trải qua
nhiều ngày dưới các hầm tránh bom
Hôm nay Chủ Nhật 15/2/2015 là ngày
bắt đầu ngưng chiến ở Đông Ukraine.
Câu hỏi được đặt ra là liệu cuộc
ngưng chiến này có duy trì được hay không sau những thất bại trước đây?
Câu trả lời có vẽ là không, khi đối
chiếu với những sự kiện đã xảy ra, cũng như ý muốn thực sự của Nga là gì.
Chỉ trong vòng 5 tháng,
từ 15/8/2015 đến 26/1/2015, Nga đã hổ trợ cho phe nổi dậy thân họ
bành trướng gần gấp 3 lần vùng chiếm đóng, kéo dài từ Luhansk cạnh biên giới
Nga về đến vùng cảng chiến lược Mariupol của Ukraine.
Trong khi ý muốn thực sự của Nga là
gì? - Trước khi tổng thống thân Nga Yanukovich bị lật đổ, Nga muốn Ukraine nằm
trong quỹ đạo của Nga với chế độ thiểu số gia đình thế phiệt nắm đại khối tài
sản quốc gia (oligarchy) giống như Nga, vừa là tương đồng kinh tế-chính trị vừa
là phên dậu che chắn Liên Âu.
Yanukovich bị lật đổ, Ukraine theo
mô hình dân chủ Tây Âu để giải quyết đại nạn tham nhũng oligarchy đang làm tồi
tệ đất nước, điều này đe doạ ông Putin và hệ thống oligarch ở Nga, vì cách mạng
ở Maidan Square có thể lập lại ở Red Square để trong sạch hoá chính quyền Nga.
Cho nên nếu Ukraine dân chủ và ổn
định thì ông Putin có quá nhiều bất lợi. Bất lợi lớn nhất là ông có thể phải
đương đầu với một cuộc cách mạng ở Nga. Bất lợi thứ hai là nước Nga mất đi một
nước trái đệm về an ninh. Bất lợi thứ ba là kinh tế crony/thông đồng của các
gia đình thế phiệt bị sụp đổ ở Ukraine. Bất lợi thứ tư là ông Putin trở thành
một tổng thống yếu trong con mắt dân Nga.
Do không thay đổi được tình thế ở
Nga, tức thất bại chiến lược, ông Putin đã nhanh nhẹn tìm chiến thắng chiến
thuật: chiếm và sáp nhập Crimea bằng vũ lực qua tay sai và binh sĩ Nga nguỵ
trang.
Nhưng vấn nạn là cả thế giới không
công nhận (trừ Trung Quốc có lập trường ba rọi), cho nên Crimea trên công pháp
quốc tế vẫn là của Ukraine. Điều này có nghĩa là Ukraine và đồng minh có quyền
dùng vũ lực để chiếm lại bất cứ khi nào thời cơ cho phép.
Nga biết rõ điều này, nhưng để bảo
vệ Crimea bằng vũ lực thì rất khó. Crimea là bán đảo, đường bộ vào Crimea phải
đi qua Ukraine, trong khi Nga không có con đường này. Nếu bảo vệ Crimea chỉ
bằng lực lượng chiếm đóng thì không đủ, khi một lực lượng tương tự tấn công với
hậu cần vững chắc. Nga dùng hải quân và không quân để tiếp vận thì cũng
rất dễ bị đối phương đánh cắt. Nga đang sắp chi 3.5 tỷ đôla để xây cầu bắt
ngang eo biển Kerch thì dù cho hoàn thành cũng không có giá trị cho thời chiến,
nó chỉ có giá trị cho thời bình.
Cho nên muốn bảo vệ Crimea hữu hiệu,
Nga cần một hành lang đại lục đi từ biên giới Nga gần Lohansk đến bán đảo này.
Khi nào phe nổi dậy chưa chiếm được hành lang này thì có nghĩa là chiến tranh
vẫn còn tiếp diễn.
Nga muốn giải quyết như thế nào? -
Nhìn qua huê dạng của tình hình thì Nga muốn (1) Có hành lang đại lục để có thể
bảo vệ Crimea một cách hữu hiệu, (2) Muốn thế giới chính thức công nhận Crimea
là của Nga, (3) Muốn phe nổi dậy thân Nga kiểm soát được một vùng rộng lớn ở
đông Ukraine, (4) Muốn Ukraine luôn yếu và bất ổn để cho dân Nga thấy rằng
Ukraine không nên và không phải là mô hình mà dân Nga xuống đường để đòi thay
đổi theo.
Nhìn lại Trung Quốc và Việt Nam, thì
thâm ý của TQ cũng chẳng khác gì Nga. TQ muốn vòng đai an ninh của họ nằm ở Mũi
Cà Mau chứ không phải vùng biên giới phía bắc, tức là cả VN như Nga muốn với
Ukraine. Trong trường hợp không được như vậy do cách mạng xảy ra và đàn em trở
thành Yanukovich thì cái cần cổ Việt Nam sẽ bị TQ bóp và vùng Hà Tỉnh trở ra sẽ
là một đông Ukraine và cả Trường Sa sẽ là Crimea.
Nguồn : Tiếng Dân